22 maja 2023 roku weszła w życie ustawa o polskiej fundacji rodzinnej. Rozwiązanie bardzo interesujące w zakresie planowania sukcesji przedsiębiorców i nie tylko. Ustawa wypełni lukę, która to w polskim systemie prawa jest tym bardziej widoczna, gdy spojrzymy na inne państwa regionu, które instytucje tego typu powołały już wiele lat temu. Warto zapoznać się z różnicami w konstrukcji tych mechanizmów, a nawet zastanowić nad zagranicznymi rozwiązaniami w zakresie fundacji rodzinnych w kontekście być może większej ilości benefitów z nich płynących.
Spis treści
- Kto miałby być zainteresowany zagraniczną fundacją rodzinną?
- Jaki jest cel założenia fundacji rodzinnej za granicą?
- Opodatkowanie fundacji rodzinnej za granicą? Możliwe nawet 0,25%
- Stabilność i pewność bezpieczeństwa rodzinnego kapitału, a także anonimowość fundacji rodzinnej za granicą.
- Separacja majątku fundatora od zarządzania i kontrolą na przykładzie holenderskiego STAK
- Podsumowanie
Kto miałby być zainteresowany zagraniczną fundacją rodzinną?
Jak wskazano w druku uzasadnienia rządowego projektu ustawy o polskiej fundacji rodzinnej – z szacunków środowiska firm rodzinnych wynika, że w Polsce blisko 830 tys. firm to firmy rodzinne, które generują przychód o łącznej wartości 322 mld zł w skali roku, a tym samym ich wkład w budowę PKB kształtuje się na poziomie ok. 18%[1]. Jest to zatem znaczące grono osób, które w Polsce nie mogły skorzystać z tego typu rozwiązania. Przyjrzyjmy się zatem z jakich narzędzi w zakresie zagranicznej fundacji rodzinnej korzystali i nadal mogą korzystać Polacy.
Jaki jest cel założenia fundacji rodzinnej za granicą?
Warto rozpocząć analizę od wskazania, że celem fundacji rodzinnej nie jest dobroczynność lub działalność społecznie użyteczna. A w każdym razie nie wyłącznie – celem fundacji rodzinnej i jest to wspólny mianownik również dla nowej, polskiej konstrukcji jest zapewnienie akumulacji i zarządzania międzypokoleniowego majątkiem. Takie tez cele mogą realizować fundacje zagraniczne. Co więcej nie bez znaczenia jest lokowanie takiego kapitału w jurysdykcjach o dużej stabilności społeczno -politycznej ale i prawnej. Fundacja zagraniczna może mieć również bardziej korzystne rozwiązania podatkowe o czym poniżej.
Opodatkowanie fundacji rodzinnej za granicą? Możliwe nawet 0,25%
Ciekawym rozwiązaniem jest konstrukcja fundacji rodzinnej w Luxemburgu. Société de gestion de patrimoine familial czyli SPF zostało powołane jako atrakcyjny dla gromadzenia kapitału i dosyć unikatowy twór. Fundacja ta korzysta z pełnego zwolnienia podatkowego w zakresie tak podatków bezpośrednich jak i pośrednich. Jedyną należnością jest tzw. subscription tax, który obliczany jest przy założeniu i później kwartalnie ale w oparciu o bardzo niski współczynnik okresowy 0,25% i co znamienne jest limit górny i dolny podatku, tj. min. 100 EUR i maksimum 125 000 EUR.
Luxemburska fundacja rodzinna ma na celu obrót kapitałem i co ciekawe – nie tylko rodzinnym. W tej formie można realizować zamierzenia gospodarcze na kapitale nawet osób obcych, które zakładają spółkę i na nią ,,nakładają” tę formę SPF. Istnieje kilka obwarowań. Szczegóły w niniejszym opracowaniu.
Stabilność i pewność bezpieczeństwa rodzinnego kapitału, a także anonimowość fundacji rodzinnej za granicą.
Jurysdykcja szwajcarska – bo o niej mowa gdy pojawiają się przymiotniki takie jak bezpieczeństwo, stabilność i anonimowość, również oferuje swoje rozwiązanie w tym zakresie. Szwajcarska fundacja rodzinna („Familienstiftung”) to osoba prawna, która z założenia ma dysponować majątkiem na określone cele. Familienstiftung nie może być jednak tworzona dla zaspokojenia dowolnych potrzeb beneficjentów, a realizować powinna tzw. „szlachetne cele”. Istotą tej fundacji rodzinnej jest zapewnienie beneficjentom wsparcia w zakresie m.in. finansowania edukacji lub leczenia oraz zapewnienia utrzymania (wsparcia) dla rodziny. Podstawową zaletą szwajcarskiej fundacji rodzinnej jest fakt, że pozwala ona w dużym stopniu zachować anonimowość fundatora oraz beneficjentów. Fundacja jest zwolniona z obowiązku rejestracji w szwajcarskim rejestrze handlowym.
Separacja majątku fundatora od zarządzania i kontrolą na przykładzie holenderskiego STAK
Kolejnym interesującym kierunkiem dla realizacji zamierzenia międzypokoleniowej sukcesji i gromadzenia kapitału jest fundacja rodzinna holenderska. STAK, czyli Stichting Administratiekantoor (bo tak brzmi jej pełna nazwa) dzięki swoim unikatowym cechom w dalszym ciągu pozostaje ciekawą alternatywą dla zabezpieczenia majątku. Jest ona świetnym przykładem odseparowania praw do majątku, od zarządzania i kontroli nad nim. Analogicznie jak w przypadku trustu, pozwala bowiem zachować ekonomiczną własności majątku po stronie fundatora i ewentualnych beneficjentów, a przy tym uniezależnić od nich czynności związane z zarządzaniem i kontrolą nad fundacją.
Podsumowanie
Jak wskazano powyżej, fundacja rodzinna może przybierać równe oblicza. Rozwiązanie polskie oparte o istniejące konstrukcje nie realizuje pewnych aspektów, które możemy osiągnąć zakładając fundację poza granicą. Z pewnością warto pochylić się nad rozwiązaniami, które podatkowo albo w innych aspektach jak np. anonimowość lub szeroko rozumiana stabilność i bezpieczeństwo mogą być jeśli nie alternatywą, to ciekawą możliwością uzupełniania struktury mającej zapewnić sukcesję majątku i powodzenia dla przyszłych pokoleń.
[1] Za uzasadnienie projektu rządowego ustawy o fundacjach rodzinnych druk 2798, druki sejmowe rok 2023 : wynik badania Instytutu Biznesu Rodzinnego „Firma rodzinna to marka” w ramach projektu Statystyka firm rodzinnych. https://www.ibrpolska.pl/raporty/statystyka_firm_rodzinnych/ (dostęp z dnia 28 sierpnia 2019 r.).
